Veel vastgoedontwikkelaars zien soms door de bomen het bos niet meer als het gaat om oplossingen die bijdragen aan de energietransitie van de gebouwde omgeving. Dat we onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk willen verminderen is genoegzaam bekend. Een warmte- en koude-opslag (WKO) is dan een aantrekkelijke oplossing, zegt Adriaan Penning, Teamleider Techniek & Calculatie bij Essent Energy Infrastructure Solutions. ‘Door met een WKO gebruik te maken van de bodem als bron voor een warmtepomp is de belasting van het elektriciteitsnet veel lager dan wanneer de buitenlucht als bron wordt gebruikt. En dat maakt het netcongestieprobleem veel kleiner.’
Andere als duurzaam gepresenteerde alternatieven zijn daarnaast wellicht toch minder duurzaam dan ze lijken. ‘Restwarmte uit de industrie voorkomt weliswaar verspilling, maar geeft tegelijk ook een prikkel om het gebruik van fossiele brandstoffen in stand te houden. Afvalverbranding als bron van restwarmte kent een vergelijkbaar nadeel. Je stimuleert hiermee het instandhouden van afvalstromen, of zelfs de import ervan als lokale afvalstromen verminderen door beleid op hergebruik.’
Ondergrondse opslag warmte en koude
Een WKO heeft die nadelen niet. Penning legt uit wat een WKO eigenlijk precies is. ‘Een WKO is een systeem waarbij warmte en koude ondergronds wordt opgeslagen voor later gebruik in gebouwen. Het wordt vrijwel altijd toegepast in combinatie met een bovengronds systeem, een warmtepompinstallatie. WKO-systemen worden ook wel open bodemenergiesystemen of OBES genoemd. Daarnaast worden in kleinere projecten of bij individuele woningen ook gesloten bodemenergiesystemen (GBES) toegepast.
Buitenlucht en bodem
Om de werking van een WKO goed te begrijpen, licht Penning de functie van een warmtepomp toe. ‘Een warmtepomp kan warmte onttrekken bij relatief lage temperatuur. Die warmte wordt vervolgens getransformeerd naar hogere temperaturen om te kunnen gebruiken in gebouwen. Om dit tegennatuurlijke proces mogelijk te maken is elektriciteit nodig. Met die elektriciteit kun je warmte onttrekken aan bijvoorbeeld de buitenlucht, maar een veel rendabeler bron is de bodem.’
Winter en zomer
Een simpele rekensom maakt die rendabiliteit van de bodem duidelijk. ‘De bodem biedt met gemiddeld twaalf graden Celsius een stabiele temperatuur. In de winter, als de buitentemperatuur rond het vriespunt is, kost het minder energie om die twaalf graden te verwarmen naar een graad of 40 dan om die koude buitenlucht op dat niveau te krijgen. Dat maakt een WKO een uiterst energiezuinige, energie-efficiënte oplossing.’ Zonder verder al te technisch te worden: in de zomer werkt dit proces precies andersom. ‘Een WKO werkt met twee verschillende grondwaterbronnen, waardoor je in de zomer juist relatief koud water kunt oppompen om gebouwen te koelen.’
Vastgoedontwikkelaars weten dat er steeds strengere regelgeving is bij het aanvragen van een omgevingsvergunning”
Voordelen voor vastgoedontwikkelaars
Een WKO is bepaald geen fonkelnieuwe innovatie. ‘Al in de jaren tachtig van de vorige eeuw maakte bijvoorbeeld het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda gebruik van een dergelijk systeem. Dat overigens toen nog KWO werd genoemd, koude- en warmte-opslag, een term die je nog steeds tegenkomt.’ Wel is een WKO een oplossing met tal van voordelen voor vastgoedontwikkelaars en -beleggers. Naast duurzaam, energie-efficiënt, geurloos en onzichtbaar draagt een WKO bij aan waardevermeerdering van gebouwen.
‘Vastgoedontwikkelaars weten dat er steeds strengere regelgeving is bij het aanvragen van een omgevingsvergunning. Een van de vele aspecten van de BENG-norm betreft de wijze van warmte en koude opwekken. Voor een vastgoedontwikkelaar is het daarbij de vraag hoe je tegen zo laag mogelijke kosten een zo hoog mogelijke duurzaamheidsscore krijgt. Om kort te gaan, een WKO maakt het makkelijk om aan de wet te voldoen, om een omgevingsvergunning te krijgen. En om een beter energielabel te ontvangen, wat natuurlijk invloed heeft op de waarde van je gebouwen.’
Duurzaam en financieel interessant
Tot slot, niet onbelangrijk, de kosten. Want een WKO is hoe je het wendt of keert kapitaalintensief. ‘Dat ligt genuanceerd,’ zegt Penning, ‘een WKO is inderdaad duur om te bouwen, maar relatief goedkoop in de operatie. Zeker bij gestapelde bouw. Vastgoedontwikkelaars kunnen een WKO aan ons outsourcen. Dat betekent dat wij eigenaar zijn van de WKO en een deel van de investering voor onze rekening nemen.’
‘Dit is afhankelijk van het projectvolume. Zo hebben we zelfs weleens de volledige investering op ons genomen zodat de vastgoedontwikkelaar geen financiële bijdrage hoefde te leveren. Kortom, lagere initiële investeringen en exploitatiekosten dan bij traditionele systemen. De individuele afnemers van de warmte en koude die wij duurzaam produceren betalen een normaal markttarief, gereguleerd door de ACM. Daarbij kunnen klanten vertrouwen op onze naam en expertise. Essent is een gerenommeerde partij die meedenkt met klanten. We bieden geen traditionele standaardoplossingen, maar maatwerk.’ Daarmee wordt een WKO niet alleen een duurzame, maar ook een financieel interessante oplossing die bijdraagt aan de warmtetransitie.
Dit artikel is gesponsord door Essent.
