‘KIJK!’ is een uitgave van de Nationale Maatschappij tot Restaureren en Herbestemmen van Cultureel Erfgoed (BOEi), die 25 jaar geleden werd opgericht door onder andere het toenmalige Bouwfonds (nu BPD) en Amstelland (nu AM). Ook Vesteda, VolkerWessels, TBI, BNG Bank, Oranjefonds, VORM en een groot aantal donateurs die zich hebben verenigd in de Stichting Vrienden van BOEi zijn inmiddels aandeelhouder van de ondernemende organisatie. BOEi ontvangt bovendien jaarlijks een bijdrage van de Vriendenloterij. “De titel van het boek kan aan de ene kant worden uitgelegd als een trotse uitroep, zo van ‘kijk toch eens wat we sinds de start in 1995 allemaal voor moois hebben gedaan,” vertelde BOEi-directeur Arno Boon op het Vastgoedmarkt Podium. “Aan de andere kant willen we ermee duidelijk maken dat BOEi als geen ander in staat is om goed naar erfgoed te kijken. Oude gebouwen doorgronden en op waarde schatten is onze specialiteit. ‘Kijk!’ staat vol met erfgoed dat dankzij BOEi fantastisch is gerestaureerd en herbestemd, vaak als aanjager en versneller van een gebiedsontwikkeling.”
Stralend middelpunt
Tijdens de Provada-sessie werd die uitspraak bevestigd door meerdere sprekers, te beginnen met CEO Ton Meijer van MeyerBergman Erfgoed Groep, eigenaar van Paleis Soestdijk, die het boek in ontvangst nam. “Als specialist op het gebied van het restaureren en herbestemmen van industrieel, agrarisch en religieus erfgoed, valt de rol van BOEi niet te onderschatten,” stelde hij. “Als het niet goed wordt aangepakt, kan erfgoed een struikelblok zijn binnen een gebiedsontwikkeling. Als je het wel goed doet, zoals BOEi, met verstand van zaken en met het oog altijd op de bal, kan het een gebiedsontwikkeling juist aan het rollen brengen.”
Als het niet goed wordt aangepakt, kan erfgoed een struikelblok zijn binnen een gebiedsontwikkeling”
En als stralend middelpunt tot een groot succes maken, voegde Boon er aan toe. “Mooi meegenomen daarbij is dat BOEi ook bij overheden een hoge aaibaardheidsfactor heeft. Ook dat kan net de doorslag geven bij een lastig van de grond te krijgen project. Ik durf te stellen dat wij iedere businesscase die maar niet rond te rekenen valt, boven de streep kunnen trekken.”
CEO Daan van der Vorm van de VORM Holding, in 2019 nog uitgeroepen tot Vastgoedman van het Jaar, sprak in dat verband zelfs van een soort ‘Nationaal Noodnummer’ dat bouwers en ontwikkelaars kunnen bellen als erfgoed zich binnen een ontwikkeling als luis in de pels dreigt te ontpoppen. “Dankzij haar kennis en expertise kan BOEi echt het verschil maken. VORM heeft daar zelf al regelmatig zijn voordeel mee kunnen doen en blijft dat in de toekomst zeker doen.” Net als Boon riep ook Van der Vorm ontwikkelaars en bouwers op om het voorbeeld van zijn bedrijf te volgen en aandeelhouder van BOEi te worden.
‘Hip & happening’
Hoewel het restaureren en herbestemmen van erfgoed de laatste jaren veel meer ‘hip & happening’ is geworden, is en blijft wat BOEi doet volgens architect Gideon Maasland van MVRDV een specialisme. “Je moet heel goed weten wat je doet, waar de kansen liggen en hoe je die moet verzilveren. Als je dat niet doet, kan je je als architect, bouwer of ontwikkelaar echt stukbijten op erfgoed.”
‘KIJK!’ staat volgens Boon vol met voorbeelden waar dat zeker niet is gebeurd. “Het ENKA-terrein in Ede, het DSM-kantoor in Delft, de watertoren van psychiatrisch ziekenhuiscomplex Duin en Bosch in Castricum, de Blokhuispoortgevangenis in Leeuwarden en de Centrale Markthal in Amsterdam… Als het boek één ding duidelijk maakt, dan is het wel dat het maatwerk is wat wij doen, als wij investeerder, ontwikkelaar en eigenaar van erfgoed. Er is geen standaardprocedure of formule voor. Nou ja, eentje dan: als erfgoed deel uitmaakt van een gebiedsontwikkeling, moet je er voor zorgen dat je zo snel mogelijk reuring veroorzaakt, zodat mensen het gebied leren kennen en enthousiast worden over de plannen.”
Meer lef
Van der Vorm had eerder de Blokhuispoort in Leeuwarden als voorbeeld aangegrepen om te betogen dat overheden en organisaties als Monumentenzorg wel wat meer lef mogen tonen bij het restaureren en herbestemmen van erfgoed. Boon sloot zich daar bij aan. In zijn slotwoord was er echter vooral tevredenheid over wat BOEi sinds de start in 1995 allemaal voor elkaar heeft gekregen.
Meer nog dan die op technisch en financieel gebied, is de uitdaging bij het restaureren en herbestemmen van erfgoed tegenwoordig om draagvlak te creëren”
“De eerste jaren moesten we als een soort ‘erfgoedridder’ op de bres springen voor erfgoed dat dreigde te worden gesloopt. Daar is gelukkig geen sprake meer van. Meer nog dan die op technisch en financieel gebied, is de uitdaging bij het restaureren en herbestemmen van erfgoed tegenwoordig om draagvlak te creëren door mensen en in het verlengde daarvan de politiek enthousiast te maken en mee te nemen in de plannen. Heel belangrijk is ook om de lange termijn in de gaten te houden. Dat zijn we aan de toekomstige generaties verplicht.”
Dit artikel is gesponsord door BOEi.
