"Breng de toekomst van vastgoed naar het hier en nu"

"Breng de toekomst van vastgoed naar het hier en nu"

Vastgoedpartijen kunnen weinig invloed uitoefenen op factoren als een oorlog, een stijgende rente of het veranderende klimaat. Hoe ga je daar dan wel mee om? Onder andere Hein Wegdam, Head of ING Real Estate Finance Business Banking NL, gaf daarop antwoord tijdens het Nationaal Vastgoeddiner eind november. "Kijk door pieken en dalen heen naar de megatrends."

De vastgoedmarkt is, volgens Wegdam, onder druk van rentestijging aan het kantelen. “De markt komt in een slowdown en institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, kijken kritischer naar het bezit van hun vastgoed. Het moet binnen hun spreadsheet en de investeringseisen vallen. Dat betekent dat er nu ook weer vastgoed van de hand wordt gedaan. Zo zit er in elke crisis ook weer een kans. Door de lage rentestanden is heel veel kapitaal de vastgoedmarkt ingekomen. Dat heeft ook die markt volatieler gemaakt. Daar waar je vroeger een stabiele economische cyclus had in vastgoed en vastgoed bij een recessie vaak pas na de ‘reële’ economie in de problemen kwam, zitten we nu meer aan de voorkant.”

Wat zijn de grote megatrends?

Wegdam raadt vastgoedpartijen aan bij dergelijke ontwikkelingen door de pieken en dalen heen te kijken. “Wat zijn de grote megatrends? Ontwikkel daar een langetermijnvisie op. Onze klanten willen een betrouwbare financier, die snel een duidelijke ja of nee kan laten horen en die betrokken blijft voor de lange termijn. Dat uitgangspunt is en blijft voor ons, ondanks alle ontwikkelingen, niet anders.”

“Breng de toekomst van vastgoed naar het hier en nu”

Buiten eigen onderneming kijken

Wegdam raadt vastgoedpartijen aan om over de grenzen van hun eigen organisatie te kijken. “Haal de ontwikkelingen van buiten als het ware in huis. Je brengt de toekomst daardoor naar het nu en het hier. Als je dat kunt, kun je je als bedrijf binnen je visie continu opnieuw uitvinden. Dat is ook het verschil tussen running the business en changing the business. Je kunt meer doen dan je alleen maar houden aan de wettelijke normen die bijvoorbeeld in duurzaamheid in de gebouwde omgeving steeds strenger worden. Die normen zijn er niet voor niets en je moet leren begrijpen waar ze de markt heen sturen. Ze kenmerken een ontwikkeling, een trend. Als je die trend weet te pakken, loop je voor de troepen uit. Dan laat je ambitie zien en toon je verantwoordelijkheid.”

Changing real estate

“Ons motto is changing real estate”, legt Wegdam uit. “Dat betekent dat we ook continu met die verandering mee willen gaan. Zonder mee te gaan, kunnen we de vastgoedmarkt niet veranderen. Bijvoorbeeld richting duurzaamheid en innovatie. Het is daarbij belangrijk dat wij als financier betrouwbaar zijn. Dat vastgoedpartijen die voor financiering bij ons aankloppen, weten waar we een rol in willen spelen en snel zekerheid hebben over of we leveren of niet. Daarbij willen wij kwaliteit financieren. Dat betekent in de huidige tijd dat projecten oog moeten hebben voor duurzaamheid en innovatie. Omdat dat de waardedrivers zijn van het vastgoed tegenwoordig. Hoe duurzamer, hoe toekomstbestendiger het vastgoedproject. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de energieprijzen. Hoe meer energie een gebouw vraagt, hoe minder goed het in de markt ligt en hoe minder waarde het heeft met vergelijkbare, wel duurzame panden.”

“Breng de toekomst van vastgoed naar het hier en nu”

Persoonlijke uitdagingen

In die reis naar vernieuwing zitten ook persoonlijke uitdagingen voor medewerkers, constateert Wegdam. “Je ziet dat mensen ook geprikkeld worden door de kansen die veranderingen in een organisatie of in de maatschappij met zich meebrengen. Dat kan ook een mooie, stuwende kracht zijn. Je ziet ook vaak dat de ontwikkelingen zoals duurzaamheid terugkomen in wet- en regeling. Denk aan het energielabel voor kantoren. Je kunt je dan strak aan de regelgeving houden of doordenken. Of liever gezegd: de toekomst en waar het heen gaat naar het nu halen. Wat moeten we als ING Real Estate Finance dan doen om toekomstbestendig en van belang te zijn en te blijven? Dat is dan je ambitie die er wat mij betreft vanaf mag stralen. We zijn zo al twintig jaar en door diverse crises heen, echt een vastgoedbank. Daar waar die tak van sport steeds schaarser wordt in de markt.”

Het initiatief en de drive om te innoveren, om zo ontwikkelingen bij te benen of, liever nog, voor te zijn, moet van de top komen, zegt Wegdam. “Dat is leiderschap. Ik vind dat je als leider mensen de ruimte moet geven om te onderzoeken en te verbeteren. Kijk om je heen en probeer het net even iets beter te doen. Wees daarbij niet bang. Stap in het avontuur. Je mag fouten maken.”

Dit artikel is gesponsord door ING.

Niek Soetekouw (links) en Benjamin Westdorp van Mogelijk Vastgoedfinancieringen.

Mogelijk: one-stop-shop voor intermediairs in vastgoedfinanciering

Als het gaat om vastgoedfinanciering, spelen intermediairs een steeds grotere rol. Een groot deel van de financieringen zijn nu non-bancair. Naast grootbanken zijn er veel partijen bijgekomen. Dus de markt is versnipperd en voor ondernemers, beleggers en projectontwikkelaars ondoorzichtig geworden. Mogelijk is met meer dan 1,6 miljard euro aan verstrekte financiering nu de grootste non-bancaire partij in vastgoedfinancieringen.

Rob Buren: 'Ego's thuislaten voor snellere woningbouw'

Rob Buren: 'Ego's thuislaten voor snellere woningbouw'

De macht om de woningbouw te versnellen ligt bij de gemeenten, de kracht bij de markt. Dat zegt Rob Buren van BouwLab R&Do, een onafhankelijk fieldlab voor digitalisering en industrialisatie van de bouw. Die boodschap zal hij ook verkondigen tijdens de Provada, waar Buren publieke en private partijen met elkaar wil verbinden. Hij hoopt dat de zo noodzakelijke versnelling daadwerkelijk in gang wordt gezet. 'Als iedereen zijn ego thuislaat en bereid is om te luisteren in plaats van alleen maar praten, dan is de Provada geslaagd.'

Sinds 2012 huisvest New Babylon woningen, kantoren, retail, een hotel en parkeergelegenheid.

New Babylon is ook na elf jaar nog een stralende landmark

Op een maandagmorgen baadt de gevel van New Babylon in het zonlicht. Die grote oppervlakte aan glas maakt het gebouw bij het Haagse Centraal Station zeer herkenbaar. Het is ook een uitdaging voor schoonmaakbedrijven. 'New Babylon is een bewerkelijk complex met veel bouwkundige details.'

Paneldiscussie tijdens de Provda, vlnr: Niek Poppelaars (Savills), Bram Verhoeven (URBZ Capital), Martien van Deursen (Arrow Capital Partners), Martijn van Rosmalen (CityLink) en Douglas van Oers (Savills).

Investeren in industrieel vastgoed; kansen genoeg

Om investeerders meer inzicht te geven in de potentie van industrieel vastgoed, heeft vastgoedadviseur Savills de Industrial Market Indicator ontwikkeld. Deze tool - die Nederlandse bedrijventerreinen op basis van verschillende indicatoren rangschikt - is tijdens de Provada gepresenteerd.