Ongeveer een maand nadat in de meeste Europese landen vergaande, beperkende maatregelen werden ingesteld om het coronavirus in te dammen, wordt in sommige landen om ons heen voorzichtig weer aan versoepeling gedacht. De verspreiding van het virus lijkt op veel plekken over het hoogtepunt heen. Toch is voorzichtigheid geboden, omdat het virus ieder moment weer terug kan slaan bij een te soepel regime. De Nederlandse regering stelt die beslissing uit tot 28 april, maar wellicht kan de overheid inspiratie opdoen bij de landen om ons heen. Wat doen zij? Een overzicht:
Italië
Voor het zwaarst getroffen land van Europa met ruim 20.000 coronadoden was het paasweekend de ultieme test. Het land verkeert al sinds 10 maart in totale lockdown en Pasen is voor veel Italianen traditiegetrouw het eerste weekend in het jaar om er massaal met familie en vrienden op uit te trekken. Wegblokkades door het hele land moesten voorkomen dat dit ook nu ging gebeuren. Hoewel de meeste Italianen zich aan de regels hielden, trokken velen er toch op uit. De politie controleerde 270.000 personen en moest 14.000 boetes uitdelen.
Hoewel er iedere dag nog honderden mensen aan het virus sterven, durven ook de Italianen voorzichtig aan versoepeling van de maatregelen te denken. Anders dan in Nederland werden in Italië alle niet-essentiële winkels door de overheid gesloten. Vanaf dinsdag mogen boekwinkels, kantoorboekhandels en kledingwinkels voor baby's en kinderen hun deuren weer openen. Daarnaast worden de houtproductie en de productie van computers weer opgestart. Het zijn de weinige lichtpuntjes in een lange lockdown die nog zeker tot 16 mei van kracht blijft. Pas daarna kan Italië pas echt denken aan een fase 2, een lichtere lockdown, in deze coronacrisis, meldt de regering in een verklaring.
Spanje
Met ruim 17.000 doden is Spanje het op één na zwaarst getroffen land in Europa. De regering riep op 14 maart de noodtoestand uit en legde hiermee het openbare leven tot in ieder geval 26 april stil. Nu ook in Spanje het coronavirus qua besmettingen en aantal doden over de piek lijkt te zijn, wordt ook hier het regime zachtjes aan versoepeld.
Enkele fabrieken mogen de deuren weer openen, wat betekent dat Spaanse fabrieksarbeiders weer naar hun werk mogen. Op metro- tram- en busstations worden mondkapjes uitgedeeld om verspreiding in het openbaar vervoer tegen te gaan. Er is kritiek in het land op de versoepeling. De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt voor al te veel optimisme over premature cijfers. De organisatie vreest een comeback van het virus als we te vroeg de teugels laten vieren. De president van Catalonië vroeg de premier in een openbare brief op welke medische gronden hij deze versoepeling baseert. De premier liet weten dat het geenszins een opheffing van de lockdown betekent, en dat ook deze fabrieksarbeiders op het werk afstand van elkaar moeten houden. Pas na 26 april zal worden bekeken of de maatregelen verder kunnen worden versoepeld.
Frankrijk
Frankrijk, met zo'n 16.000 doden ook zwaar getroffen door corona, verkeert sinds 17 maart in lockdown. Hoewel ook hier het virus over de piek heen is, verlengde president Emmanuel Macron de noodtoestand tot 11 mei. 'Ik snap dat het zwaar is. Maar de strenge regels blijven gehandhaafd. Ze tonen hun nut', zei Macron maandagavond in een televisietoespraak.
Hiermee voert het land een andere koers dan Spanje en Italië. Pas na 11 mei wil Frankrijk praten over een 'volgende etappe' in de maatregelen. Waarschijnlijk gaan dan de scholen voor kinderen weer open. Ook mogen winkels hun deuren weer openen. Horeca blijven dicht, de tour de France wordt uitgesteld. Grote evenementen blijven er zeker tot de zomer verboden.
België
In België (ruim 4.000 sterfgevallen) lijkt het virus eveneens over zijn hoogtepunt heen. 'Het virus wordt moe, maar het is belangrijk dat we grip blijven houden', zegt viroloog Steven Van Gucht tegen dagblad De Morgen.
Daarom lijkt het er niet op dat de maatregelen in België worden versoepeld. Vooral omdat het afgelopen paasweekend veel Belgen de maatregelen aan hun laars lapten, schrijft het AD. Volgens de krant lagen de openbare pleinen vol met 'zonnebaders' inclusief spelende kinderen die bij anderen gingen buurten. Ook de ijssalons, zitbankjes en muurtjes zaten vol. In de villawijk van de minister van Binnenlandse Zaken werd zelfs een privé-feest in de tuin door de politie ontmanteld. Premier Jan Jambon noemde het gedrag 'beschamend, dom en onverantwoord'.
Yves Stevens van het Nationaal Crisiscentrum: 'Ons gedrag bepaalt de curve en niet andersom. Het zou heel onverantwoord zijn als de mensen zelf de cijfers gaan interpreteren en hun gedrag daaraan gaan aanpassen.' De maatregelen blijven dan ook tot zeker 3 mei van kracht.
Duitsland
Bij onze Oosterburen zijn ongeveer even veel mensen aan het virus overleden (zo'n 3.000) als in Nederland. Dat is gezien het veel hogere inwoneraantal in Duitsland een zeer gering aantal. Toch wil bondskanselier Angela Merkel nog niets weten van versoepeling van maatregelen. 'Wat we nu hebben bereikt, is ook heel snel weer tenietgedaan', zei ze in haar jaarlijkse paastoespraak. 'Deze epidemie verdwijnt pas als we een vaccin hebben.'
Toch is in de motor van de Europese economie een heftige discussie gaande over het weer opstarten van de economie. Vooral de (auto-)industrie moet zo snel mogelijk weer worden opgestart, zeggen Duitse economen. Presidenten van de verschillende deelregio's dringen er bij Merkel op aan om dan snel over te gaan op de volgende fase met meer ruimte voor de industrie.
Denemarken
In Denemarken gaat de versoepeling van het beperkende regime verder dan in de meeste, andere Europese landen. Basisschoolkinderen mogen weer naar school vanaf woensdag en ook de kinderopvang gaat weer open.
'Het is belangrijk dat we Denemarken niet langer dan nodig is op slot houden’, aldus premier Mette Frederiksen. In Denemarken zijn beperkende maatregelen sinds 11 maart van kracht. Die worden nu 'stapje voor stapje' afgebouwd aldus Frederiksen. 'Het is als lopen op een koord.' In Denemarken zijn tot nu toe een kleine 300 mensen aan het virus overleden.
De situatie in Denemarken is vergelijkbaar met die in andere Scandinavische landen. Ook in Noorwegen gaan de scholen 20 april weer open en mogen Noren weer meer reizen in eigen land. Wel wordt nog steeds aangeraden thuis te werken. In Zweden gold de hele tijd al een vergelijkbaar soepel regime. Zweden adviseert inwoners slechts hun gezond verstand te gebruiken, maar heeft verder geen verboden ingesteld behalve op het bezoeken van grote evenementen en verzorgingstehuizen. In Zweden zijn ruim 900 mensen overleden aan het virus.
Oostenrijk
Ook Oostenrijk gaat een stap verder dan de meeste EU-landen. Bondskanselier Kurz bleef in de paasretoriek en presenteerde een plan voor de voorzichtige 'wederopstanding' van het Alpenland. 'Vanaf dinsdag mogen winkels kleiner dan 400 vierkante de deuren weer openen,' vertelt correspondent Judith van de Hulsbeek tegen de NOS. 'Twee weken daarna volgen alle andere winkels, winkelcentra en kappers. Hotels en restaurants volgen op z'n vroegst pas halverwege mei.'
De correspondent benadrukt wel dat de Oostenrijkers niet veel meer vrijheid krijgen om af te spreken. 'Mensen moeten nog steeds thuisblijven en mogen alleen voor boodschappen of andere noodzakelijke uitstapjes de deur uit. Scholen blijven gesloten tot half mei en evenementen zijn tot eind juni verboden. En de mondkapjes-plicht die er nu al in supermarkten is, wordt uitgebreid naar de andere winkels en het openbaar vervoer.'
In Oostenrijk verspreidde het virus zich in eerste instantie razendsnel, met name in de skigebieden waarbij vooral Ischgl een hotspot bleek te zijn. Toch slaagde het land erin het virus enigszins onder controle te houden. Tot nu toe zijn er 368 mensen aan het virus overleden.
Nederland
Ook Nederland verkeert feitelijk sinds 12 maart in een lockdown als is die niet zo streng als in de Zuid-Europese landen. Winkels mogen openblijven en mensen mogen nog steeds naar buiten. Wel zijn de scholen dicht en is alle horeca gesloten en worden alle vergunningplichtige evenementen tot 1 juni verboden. Die maatregelen hebben effect gehad. Hoewel een kleine 3.000 personen aan het virus overleden, lijkt corona ook hier zijn piek te hebben bereikt.
Het kabinet denkt daarom na over versoepeling van de maatregelen na 28 april. Volgens een document in handen van RTL Nieuws krijgen de scholen en kinderopvang de hoogste prioriteit. Model-Denemarken dus. Daarna is het 'goed denkbaar' dat restaurants, bioscopen en sportscholen geleidelijk kunnen worden geopend, aldus het document. Het kabinet neemt volgende week dinsdag 21 april een besluit over een eventuele versoepeling van de maatregelen.
>> Lees ook:Coronavirus: al het vastgoednieuws op rij
