Behalve in Deventer, Enschede en Hengelo wordt ook in Zwolle werkt gemaakt van binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen die de stad nog mooier, completer en duurzamer moeten maken – en in het verlengde daarvan het vestigingsklimaat in de provincie nog beter. Tijdens de sessie op het Vastgoedmarkt Podium stond de Nieuwe Veemarkt centraal, een van de gebiedsontwikkelingen waarbij de provincie Overijssel een faciliterende en versnellende rol speelt.
De Nieuwe Veemarkt dankt zijn naam aan de veemarkt die hier ooit was gevestigd. Veel later kwamen er de IJsselhallen, die tegenwoordig een bovenregionale congres- en eventfunctie hebben. Het contract met de huidige exploitant loopt op 1 januari 2024 af en zal niet worden verlengd. Als eigenaar van de grond en de gebouwen biedt dat de gemeente een geweldige kans om via een grootschalige gebiedsontwikkeling Zwolle aan een nieuw stuk inclusieve stad te helpen. Op het Vastgoedmarkt Podium presenteerden Laurens de Lange en Erik Stigter namens architectenbureau JHK als eersten hun visie op de herontwikkeling van het 8,5 hectare grote gebied, dat met de IJsselhallen een uniek voorbeeld van de robuuste ‘veiling- en evenementenhal architectuur’ bevat. Sloop van het meest iconische gebouw met zijn enorme boogdak is volgens De Lange dan ook geen optie. “De uitdaging is om de ruimtelijke kwaliteiten van de IJsselhallen die in de loop der jaren verloren zijn gegaan, weer te benutten. Als dat lukt kan het gebouw uitgroeien tot het nieuwe kloppend hart van zowel het nieuwe woon- en werkgebied als dit deel van Zwolle.”
Drie varianten
Gebruik makend van de zogenaamde ‘parametrische ontwerptools’ die de laatste jaren steeds populairder zijn geworden, heeft dat volgens zijn collega Stigter drie varianten opgeleverd die wat programma en architectuur flink van elkaar verschillen. “Eén van de opties is om de supermarkt die zich nu als een soort sta-in-de-weg aan het begin van het projectgebied bevindt, een plek in de hal te geven. Dat zou een geweldige publiekstrekker zijn. Voor welke variant ook wordt gekozen: het belangrijkste is dat de IJsselhal nieuwe functies krijgt die er voor zorgen dat het net als de Stadkamer een populaire bestemming wordt, niet alleen voor mensen in de nieuwe woonwijk en een aanpalende wijk als Kamperpoort maar voor alle Zwollenaren.”
De ambitie is vooralsnog om er 400 tot 600 woningen te realiseren.”
Namens de gemeente toonden strategisch adviseur Henry Huiskamp en projectleider Michiel Scheper zich enthousiast over de JHK-visie. “Misschien hoeven we niet eens een tender uit te schrijven”, grapte Schepers, die de Nieuwe Veemarkt omschreef als ‘Deen bijzondere en historische gebiedsontwikkeling, die de kans biedt om dit deel van de stad af te maken’. De ambitie is vooralsnog om er 400 tot 600 woningen te realiseren. “In de wetenschap dat Zwolle de komende jaren 10.000 woningen gaat bouwen, vraag ik me af of dat aantal niet aan de lage kant is”, blikte Huiskamp vooruit.
Volgens ontwikkelingsmanager Jeroen Pijnenburg van de Nationale Maatschappij tot Restaureren en Herbestemmen van Cultureel Erfgoed BOEi moet de complexiteit van de gebiedsontwikkeling niet worden onderschat. “Dat komt vooral door de nabijheid van belangrijke infrastructuur, zoals de A28 en het spoor. Wat ik in de JHK-visie nog enigszins mis is een link met het verleden. Waarom staat die gigantische hal op die plek? Wat heeft zich er vroeger allemaal afgespeeld? Door dat in de plannen mee te nemen, geef je betekenis aan de plek en vergroot je het draagvlak voor de gebiedsontwikkeling.”
Houten revolutie
De congres- en eventfunctie die de IJsselhallen nu hebben, krijgt vanaf 2024 een nieuwe plek in een nieuwe evenementenhal die aan de andere kant van de A28 moet verrijzen. Dat gegeven drukte een groot stempel op de presentatie van Tim Vermeend, architect en oprichter van Urban Climate Architects. “Houtpark, zoals mijn plan heet, is een soort parklandschap tussen het NS-station en de nieuwe evenementenhal. Naast de nieuwe woningen en de andere nieuwe gebouwen, bevindt ook de IJsselhal zich in het gebied dat een prachtige doorgaande looproute wordt voor bezoekers van de nieuwe hal.”
Maak van de Nieuwe Veemarkt de eerste biobased wijk van Nederland.”
Vermeend zou het liefst geen functie geven aan de IJsselhal (‘Het gebouw is inmiddels wel afgeschreven, toch?’), maar het gebouw met zijn enorme houten spanten als een soort ruïne dan wel landmark een iconische plek willen geven in het nieuwe woon,- werk- en wandelgebied. “De ambitie van de gemeente is om de Nieuwe Veemarkt zo duurzaam, circulair en klimaatadaptief mogelijk te ontwikkelen, met veel aandacht voor water en groen. Inhakend op de houten revolutie die mogelijk gaan de is in de bouw, zou ik nog een stap verder willen gaan: maak van de Nieuwe Veemarkt de eerste biobased wijk van Nederland.”
Ook de presentatie van Vermeend kon op veel bijval rekenen van Huiskamp en Scheper namens de gemeente en Pijnenburg namens BOEi. “In de nabijheid van het verstedelijkte centrum, is een plan met veel groen een aanwinst,” aldus Huiskamp. “Wat me ook aanspreekt is het idee om de IJsselhal buiten de exploitatie te houden en eventueel zelfs onderdeel te laten zijn van het park, met opengewerkt dak en al. Het spreekt voor zich dat zo’n ‘ode aan het verleden’ wel financieel haalbaar moet zijn.”
In de nabijheid van het verstedelijkte centrum, is een plan met veel groen een aanwinst.”
Scheper gaf aan wel mogelijkheden te zien voor een combinatie van de plannen van Urban Climate Architects en JHK. “Hoe het uiteindelijk plan er ook uit komt te zien, nu al staat vast dat er een beter alternatief moet komen voor de huidige smalle tunnel die nu ter plekke onder de A28 doorloopt. Dat wordt een lastige.”
Veel inspiratie
Het belangrijkste, aldus Huiskamp, was dat de sessie op het Vastgoedmarkt Podium veel inspiratie had opgeleverd. “Iedere gebiedsontwikkeling, ook de Nieuwe Veemarkt, begint met visie en ambitie. En met inspiratie. Aan het begin van een lang traject waarvan we nog niet weten hoe we het precies gaan invullen, hebben we daar vandaag meer dan genoeg van gekregen.”
Dit artikel is gesponsord door de provincie Overijssel.
