Veel logistieke ondernemers zien ruimtegebrek als een belemmering voor verdere groei, aldus Beckmann. ‘De huurprijzen voor logistiek vastgoed zijn enorm gestegen. Dat gaat de consument merken: vooral producten met een lage waardedichtheid, denk aan voedsel, zullen duurder worden.’
Tim Beckmann nam – samen met Douglas van Oers en Niek Poppelaars van Savills - deel aan een rondetafelgesprek naar aanleiding van het onlangs verschenen rapport ‘Logistics and Supply Chain Confidence Index 2024’. Het rapport – opgesteld Savills, DILAS en Analytica - geeft inzichten in het huidige sentiment en toekomstverwachtingen binnen de logistieke sector. Titel van het rapport: Vertrouwensindex 2024 toont groeiend optimisme in Nederlandse logistieke sector.
50 Logistieke bedrijven hebben meegewerkt aan het rapport. De belangrijkste conclusie: ondanks ruimtegebrek en krapte op de arbeidsmarkt heerst onder logistieke ondernemers een positief sentiment. Sterker, er is iets meer optimisme dan een jaar geleden. Door het toegenomen vertrouwen geeft 82 procent van de respondenten aan om in de nabije toekomst te investeren in automatisering en robotica. Ook zijn bedrijven bereid om investeringen te doen op het gebied van duurzaamheid en is er meer aandacht voor ESG-criteria bij taxaties. Poppelaars: ‘Klanten die logistiek vastgoed willen huren of kopen, stellen steeds hogere eisen: een BREAAM-certificering Good is al niet meer goed genoeg.’
Liever geen logistieke clustering
Dat 75 procent van de respondenten geen voorstander is van logistieke clustering, noemt Beckmann het meest opvallende resultaat van het rapport. ‘De Nederlandse overheid zet juist heel erg in op logistieke hotspots, maar het rapport laat zien dat logistieke partijen helemaal niet graag naast hun concurrenten op een bedrijventerrein willen staan.' Op de vraag van gespreksleider Charlotte Harmsen of Beckmann die mening deelt, antwoordt hij volmondig ja. ‘Wanneer je gelijksoortige bedrijven bij elkaar zet, creëer je veel dezelfde vacatures in hetzelfde gebied. De lokale arbeidsmarkt kan die vraag naar arbeid nauwelijks opvangen, bovendien ontstaan meer verkeersproblemen. Het zou beter zijn om logistiek vastgoed te verspreiden over heel Nederland.’
We zien dat ruimtegebrek erg hoge kosten met zich meebrengt, bovendien staan ze voor een operationele uitdaging: logistieke ondernemers focussen op efficiënt ruimtegebruik”
Dat ruimtegebrek een belangrijk thema is in de logistieke sector, is niet nieuw, zegt Niek Poppelaars, samen met Douglas van Oers hoofd van Logistics & Industrial bij Savills. Poppelaars houdt zich bezig met strategisch advies en het begeleiden van investeringen in logistiek vastgoed. ‘We zien dat ruimtegebrek erg hoge kosten met zich meebrengt, bovendien staan ze voor een operationele uitdaging: logistieke ondernemers focussen op efficiënt ruimtegebruik. Dat is voor mij de rode draad van het rapport.’
Douglas van Oers wil graag met een positieve blik vooruitkijken. ‘De ruimtedruk is groot, verder zijn er beperkingen aan de arbeidskant. De sector heeft ook een moeilijke periode achter de rug, maar die hebben we achter ons gelaten. Waar ik vooral blij mee ben, is het positieve sentiment dat uit de onderzoeksresultaten naar voren komt.’
Ondernemersklimaat
Over het huidige ondernemersklimaat in Nederland zijn Van Oers, Poppelaars en Beckmann redelijk te spreken. Beckmann: ‘De afgelopen periode was de ceo van ASML vaak in het nieuws: het bedrijf overweegt om verschillende redenen naar het buitenland te vertrekken. Dat sentiment zien we echter niet terug in ons eigen onderzoek: de respondenten zijn redelijk positief over het ondernemersklimaat in eigen land.’
Van Oers knikt. ‘Ondanks de eerdergenoemde beperkingen blijft Nederland aantrekkelijk als vestigingsplek. Dat komt door de geografische ligging: die is strategisch, omdat ons land een van de belangrijkste toegangspoorten tot de rest van Europa is.’
Automatisering en robotisering
Uit het rapport blijkt verder dat investeringen in automatisering en robotisering hoog op het prioriteitenlijstje staan. Van Oers: ‘Bedrijven waren lange tijd voorzichtig, omdat ze de investeringen te kapitaalintensief vonden. Daar lijkt nu verandering in te komen: acht van de tien partijen verwacht de komende twaalf maanden te investeren in automatisering en robotisering.’
Volgens Beckmann maken bedrijven nu die stap omdat ze moeten. ‘Nederland heeft te maken met een krimpende beroepsbevolking. Door meer in te zetten op robotisering en automatisering, ben je minder afhankelijk van arbeid.’
Poppaars vult aan. ‘Op korte termijn brengen deze investeringen hoge kosten met zich mee. Pas op lange termijn leidt het tot meer efficiëntie en lagere exploitatiekosten. Wat Tim net ook zei: door de huidige schaarste worden ze gedwongen die investeringen te doen.’
Het omslagpunt zal pas komen wanneer in ons land de grondprijzen stijgen richting 800 euro per vierkante meter”
Meerlaags logistiek vastgoed?
Op de vraag of hoogbouw van logistiek vastgoed in ons land een optie is, zijn de drie vastgoedspecialisten sceptisch. Beckmann: ‘In Singapore of Hongkong zie je het wel, maar ik denk dat we het hier weinig gaan zien. In die steden zijn de grondprijzen soms 900 euro per vierkante meter, terwijl de dure stukken hier zo’n 300 euro per vierkante meter zijn. In die Aziatische steden moeten vrachtwagens via wokkels omhoog rijden, daar volgen chauffeurs speciale trainingen voor. Bovendien zijn vrachtwagens daar veel kleiner. De bouwkosten in ons land zullen te hoog zijn, met relatief weinig verhuurbaar oppervlak.’
Van Oers knikt. ‘Ik zie het voorlopig ook niet gebeuren, vooral ook omdat er beperkingen zijn: je hebt meer kolommen nodig, je zit met beperking van de vloerdruk boven, er komen andere verkeersstromen, het logistieke proces gaat anders verlopen. Het omslagpunt zal pas komen wanneer in ons land de grondprijzen stijgen richting 800 euro per vierkante meter.’
Werkgelegenheid en sociale verantwoordelijkheid
Charlotte Harmsen stelt tenslotte dat logistieke bedrijven te maken hebben met uitdagingen op het gebied van werkgelegenheid en sociale verantwoordelijkheid. Uit het rapport blijkt dat bijna 94 procent van de bedrijven gebruik maakt van buitenlandse arbeidskrachten, waaronder kennis- en arbeidsmigranten. En dat 44 procent van de bedrijven hun personeelsbestand de komende maanden wil uitbreiden. Van Oers: ‘Deze cijfers bevestigen weer hoe afhankelijk onze sector is van arbeidsmigranten. Het gaat niet om de vraag of dat de beste manier is, nee, het wordt tijd dat gemeenten en bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen: we moeten er voor zorgen dat migranten hier prettig kunnen leven, dat ze goede huisvesting krijgen, dat hun kinderen hier naar school kunnen gaan.’
Vertrouwen in de toekomst
Beckmann vult aan. ‘Als land zetten we heel erg in op kenniseconomie, maar we vergeten dat er ook veel werk is dat met de handen gedaan moet worden. En we hebben te maken met een krimpende arbeidsbevolking. Dat probleem kun je oplossen met arbeidskrachten uit andere delen van Europa. Het is jammer dat er zoveel weerstand is.’
Ondanks een aantal beperkingen – zoals grond en arbeidskrachten – hebben de drie gesprekspartners vertrouwen in de toekomst, als het gaat om de logistieke sector. Poppelaars: ‘Door innovatie en investeringen gaan we er met z’n allen uitkomen. Er is groeiend vertrouwen, dat blijkt ook uit het rapport.’
Dit artikel is gesponsord door Savills.
