‘De economie verandert razendsnel en dat heeft gevolgen voor Rotterdam als winkelstad’, begon Roel van Wensen, Programmamanager Vitale Kerngebieden, zijn uitleg tijdens de Provada. ‘Door digitalisering, ander consumentengedrag en de coronacrisis staan de winkelstraten en gebieden onder druk. Daar klopten lokale mkb’ers voor aan bij het gemeentebestuur. Dat was in de coronatijd toen er zelfs voorspellingen waren dat de leegstand in winkelgebieden tot dertig procent zou oplopen. Dat is gelukkig niet gebeurd, maar het waren en het zijn nog wel uitdagende tijden voor winkeliers in Rotterdam.'
'Reden om een taskforce retail op te richten en zij hebben ook een toekomstbeeld voor 2030 geformuleerd. Die gaat over waar we heen willen met de Rotterdamse winkelstraten. Aansluitend werken we samen met ondernemers en vastgoedeigenaren aan de aanpak om van die gebieden aantrekkelijke plaatsen te maken voor ondernemen, ontmoeten en beleven.’
Per winkelgebied maatwerk
Dat is per winkelgebied maatwerk, beschouwt Van Wensen. ‘Dat we met bijvoorbeeld ondernemers- of vastgoedcollectieven beetpakken. Wij kijken daarbij welke initiatieven welke ondersteuning nodig hebben. Denk aan middelen, aan mankracht of wellicht aan subsidie. We hebben voor meerdere gebieden brancheringsplannen opgesteld. Daarbij kijken we naar de diversiteit van de winkels. Hoe diverser, hoe meer bezoekers geneigd zijn om naar het winkelgebied te komen. We zijn momenteel in meer dan 25 winkelgebieden actief, vaak samen met een aanspreekpunt zoals een bedrijveninvesteringszone en onze collega’s in de gebieden. Denk aan wijkmanagers, bedrijfscontactfunctionarissen, collega’s van veiligheid als die in geding is of collega’s van vastgoed van de gemeente.’ De gemeente heeft niet altijd regie op een winkelgebied, constateert Van Wensen.
‘We hebben daarom ook vastgoedeigenaren keihard nodig om stappen te kunnen zetten. Zodat er in een straat niet heel veel goudwisselkantoren of kappers naast elkaar komen. Ik wil daarover graag in gesprek met die vastgoedeigenaren. Hoe kijken zij naar de toekomst en het succes van het winkelgebied? Dat is een uitgestoken hand.’
Mogelijkheid om in te grijpen
De aanpak was één, het fonds twee. Martijn van Halem, Manager Fonds Vitale Kerngebieden: ‘In problematische gevallen, wilden we ook een mogelijkheid kunnen hebben om daadwerkelijk in te grijpen en zo de start te geven voor een transformatie van het winkelgebied. De gemeenteraad stemde in 2021 in met de oprichting van dit fonds. Daar zit nu negen miljoen euro in, afkomstig uit de verkoop van ENECO-aandelen. We zoeken nog versterking voor het fonds bij partners zoals het Rijk, de regio en private investeerders. De Metropoolregio Rotterdam en Den Haag heeft al een bijdrage toegezegd. Let wel, het fonds is van tijdelijke aard. Het blijft maximaal vijftien jaar bestaan en zal maximaal achttien miljoen euro vermogen hebben.
We hebben helemaal niet de ambitie om een commerciële portefeuille op te bouwen, maar hiermee hebben we de mogelijkheid om vastgoed op te kopen daar waar dat nodig is”
'Met het fonds kunnen we een actieve rol vertolken, bijvoorbeeld in de branchering van een winkelstraat. Daarmee heb je als gemeente, naast sluitingen door de burgemeester, een nieuw direct instrument om een pand uit de markt te halen. Let wel, we zetten eerst in op de aanpak, het beleid en op overleg. We hebben ook helemaal niet de ambitie om een commerciële portefeuille op te bouwen. Maar hiermee hebben we de mogelijkheid om vastgoed op te kopen daar waar dat nodig is. Daarbij zijn we ook kritisch: wat dragen we bij aan onze doelen als we dit opkopen? Dit fonds is revolverend. Dus de panden verkopen we uiteindelijk ook weer.’
Eerste panden aangekocht
De eerste panden zijn aangekocht in Oud-Mathenesse, Slinge, op de Nieuwe Binnenweg en op de Prins Hendrikstraat (Hoek van Holland). ‘Naar verwachting volgen er dit jaar nog meer’, zegt Van Halem. De ook aangeschoven Rogier André de la Porte, Directeur Bestaande Stad van de gemeente Rotterdam, reageert: ‘Ik ben verantwoordelijk voor het vastgoed-, bouw- en woningtoezicht in Rotterdam. Met vastgoed helpen we ook om beleidsdoelen te realiseren en daar is deze aanpak en het fonds een mooi voorbeeld van.’
Peter Koppers, Fundmanager van het Retailfond van Achmea Real Estate, vertegenwoordigt de commerciële vastgoedmarkt. Hoe wordt er vanuit die hoek gekeken naar de aanpak en het fonds? ‘Wij hebben van oudsher een hele sterke positie in het centrum van Rotterdam. Denk aan de Lijnbaan, de Karel Doormanstraat, het Beursplein en de Hoogstraat. Circa twintig procent van onze vastgoedportefeuille van circa een miljard euro groot is daar gesitueerd. Al met al 25.000 vierkante meter. De binnenstad in Rotterdam doet het momenteel heel goed. Er is sprake van een positieve dynamiek, waarbij nieuwe retailers en bezoekers het centrum goed weten te vinden. Echter, het gaat nooit vanzelf. Je moet continu samenwerken met huurders, eigenaren en gemeente om te zorgen dat de beleving voor de consument zo optimaal mogelijk is.’
Opwaartse spiraal
Koppers gaat in op de aanpak en het fonds. ‘Als er sprake is van marktfalen - en dat is vooral in de gebieden rondom het centrum, niet in het centrum zelf - vind ik het goed dat de gemeente daar aandacht voor heeft. Het fonds kan dan helpen om een winkelstraat weer in de opwaartse spiraal te krijgen. Ik begrijp ook dat het fonds tijdelijk is. Ik denk dat het belangrijk is om niet langer dan nodig aan panden vast te houden. Je wilt juist dat marktpartijen ook instappen en weer mee investeren in zo’n winkelgebied. Daarmee kunnen zij ook meehelpen die levensaders in de wijken in stand te houden. Dat draagt dan ook weer bij aan de leefbaarheid.’
De la Porte: ‘Ja, dat is ook de bedoeling. Met aanpak en fonds zetten we als gemeente juist een stap naar voren.’ Van Wensen: ‘Iedere straat is uniek, dus kom je telkens tot een andere aanpak. Maar wat wel hetzelfde is, is dat je in de winkelstraten op zoek bent naar een mix van functies die de aantrekkelijkheid vergroten. Waarbij het mooi is om kansen te creëren voor lokale ondernemers die mee willen in de plannen. Kortom, ik ga graag in gesprek. Met ondernemers, maar zeker ook met vastgoedeigenaren van de winkelgebieden in Rotterdam. Samen bespreek ik graag de wens om de leefbaarheid in de gebieden te verbeteren.’
Dit artikel is gesponsord door Gemeente Rotterdam.
