Van Haga: 'Woningnood door absurde eisen en trage ambtenarij'

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen interviewt Vastgoedmarkt politici en prominenten uit de vastgoedwereld over de woningnood. Op 15 maart zullen de partijen met elkaar in debat gaan in Nieuwspoort Den Haag. Dit is deel 4 in de serie met FvD-Kamerlid Wybren van Haga.

Dat zegt Tweede Kamerlid voor Forum voor Democratie, Wybren van Haga, in een interview met Vastgoedmarkt. Van Haga heeft als vastgoedbelegger in  Amsterdam en Haarlem de steeds grotere schaarste en exorbitant stijgende huizenprijzen van dichtbij meegemaakt. De politiek kent hij daarnaast ook goed, aanvankelijk als gemeenteraadslid namens de VVD in zijn woonplaats Haarlem en sinds 2017 als Tweede Kamerlid voor de VVD en, na een conflict met de VVD over zijn vastgoedactiviteiten, voor Forum voor Democratie.

Veel collega's van u in de Tweede Kamer zijn van mening dat beleggers de veroorzaker zijn van de schaarste op de woningmarkt. Zij willen nog meer regulering. Gaat dat de woningnood oplossen?

'Het probleem is dat de overheid vaak denkt dat meer overheid overal de oplossing voor is. In een normale huizenmarkt waar voldoende wordt gebouwd, zou je een normaal spel van vraag en aanbod hebben met redelijke prijzen. Maar als een overheid zich intensief gaat bemoeien met die markt door eisen te stellen aan waar er gebouwd mag worden, voor wie er gebouwd mag worden en hoe er gebouwd mag worden en intussen wel de bevolking laat doorgroeien, dan creëer je een dusdanige verkramping waardoor de markt niet meer werkt. De overheid heeft de situatie zelf veroorzaakt.'

Op dit moment kampt Nederland met een tekort aan huizen dat geschat wordt op ruim 330.000 huizen. Door de bevolkingsgroei moeten daarbovenop nog eens een half miljoen huizen worden gebouwd. Maar in plaats van meer, wordt er dit jaar en de aankomende jaren juist minder gebouwd. Hoe komt dat?

'Ik zal het sterker vertellen. Op dit moment wordt er helemaal niets gebouwd. Boosdoener zijn absurde eisen in combinatie met een trage ambtenarij. De doorlooptijden zijn zo extreem lang dat alle bouwgrond is opgedroogd. Dit speelt vooral in steden als Amsterdam en Haarlem waar D66, GroenLinks en de SP de scepter zwaaien. Hier heerst het beleidsidee dat je helemaal nooit in de weilanden mag bouwen, maar dat je in de stad moet bouwen. Maar als verdichting door tal van eisen niet meer mogelijk is, betekent dit feitelijk dus dat er helemaal niets meer wordt gebouwd. Dat zou prima zijn als er geen bevolkingsgroei zou zijn. Maar deze partijen willen én klimaateisen, én goedkope woningen én binnenstedelijk bouwen én bevolkingsgroei door de massale immigratie in stand te houden of nog verder aan te zwengelen. Dat kan dus helemaal niet.'

Zou meer centrale sturing nodig zijn?

'In principe is het beter als dit op lager niveau gebeurt. Maar in de grote steden loopt het vast. Als je ziet dat D66 en GroenLinks niet willen meebewegen, dan moet je ingrijpen. De terugkeer van een ministerie van VROM zou een oplossing kunnen zijn. Dat zou met niet-bindende voorstellen kunnen beginnen, waarmee lokale autoriteiten verder aan de slag kunnen. Eén van de grote problemen is bijvoorbeeld dat gemeenten te grote woningen willen bouwen. Maar de huidige schaarste zit vooral bij de allerjongste groep op de woningmarkt. Die kunnen nu geen woning krijgen. En die willen niet per se gelijk een woning van 70 vierkante meter. Ga nou degelijke woningen van minstens 30 vierkante meter bouwen voor de allerjongste groep op de woningmarkt, vanaf 18 jaar. Dan kunnen ze in ieder geval uit huis als ze willen. Wat je nu ziet gebeuren, is dat heel veel jongeren gedwongen worden om bij hun ouders te blijven wonen omdat er voor hen geen plek op de woningmarkt is. Later kunnen ze alsnog doorstromen naar een grotere woning.'

Eén van de redenen waarom veel mensen blijven hangen in hun woning, is omdat de kloof tussen sociale huur en de vrije sector zo groot is. Als je nu 500 euro betaalt en straks 1.500 euro dan is dat gat gewoon te groot. Daarom wordt de vrije sector zo hard aangepakt door de politiek.

'In een normale markt zou die huur geen 1.500 zijn, maar 1.000 euro. De verhoudingen van soorten woningen in de stad zijn volkomen scheef. Van de woningvoorraad in Amsterdam is 60 procent sociale huur. De vrije sector is een marginaal onderdeel van die markt. De corporaties zeggen: wij kunnen niet bouwen door de verhuurdersheffing, en dus wordt de zwarte piet naar de belegger doorgeschoven. Corporaties bouwen helemaal niets! Ga nou gewoon eens beginnen met bouwen. Gewoon degelijke woningen. En dan scheefhuur hard aanpakken. Zo moeilijk is het allemaal niet.'

Eén van oorzaken van de hoge woningnood is het structureel onderschatten van bevolkingsgroei. Er wordt wel gebouwd, maar er komen iedere keer meer mensen bij dan gedacht. Bent u voor bevolkingspolitiek zoals bijvoorbeeld demograaf Jan Latten voorstelt?

‘Daar ben ik inderdaad voorstander van, ja. Op deze manier werkt het niet. De afgelopen tien jaar heeft Rutte immigratierecord na immigratierecord gebroken. Als je dan geen woningnood wilt, moet je blijven bouwen. Hugo de Jonge anticipeert op nog eens een miljoen immigranten tot 2030. Dat is gewoon niet houdbaar. Daar kun je niet tegenop bouwen. Wij willen de immigratie aan banden leggen en de grenzeloze bevolkingsgroei stoppen.’

Welke oplossing stelt u voor?

'De oplossing is simpel. Je moet een verstandig bevolkingsbeleid opstellen. Vluchtelingen moet je opvangen in de regio. Wie hier iets komt bijdragen, is welkom. Maar we hanteren een jaarlijkse bovengrens, die structureel veel lager ligt dan de aantallen die we nu ontvangen. We moeten hoe dan ook stoppen met het binnenhalen van mensen die niets bijdragen en alleen onze systemen en voorzieningen belasten.'

Een groot deel van de migranten is economisch migrant. Daarnaast groeit het aantal eenpersoonshuishoudens door levensstijlveranderingen en vergrijzing. Dus ook zonder vluchtelingen zitten we in Nederland met woningnood. Welke oplossing draagt u voor?

‘Het gaat inderdaad niet alleen om vluchtelingen, maar ook om economische migratie, zowel van binnen de EU als daarbuiten. De Nederlandse bevolking groeit van nature niet meer. Als D66 en GroenLinks vanaf 2014 de bouw niet stil hadden gelegd en het immigratiecijfer niet structureel zo hoog lag, dan hadden we nu geen wooncrisis gehad. Daarnaast ben ik voor een betere spreiding van woningen over het land. Niet iedereen kan in Amsterdam wonen. Daarbuiten is meer ruimte en kan ook gebouwd worden. Daarbij hoort dan ook verbetering van de infrastructuur.’

Dus meer bouwen in het groen?

‘In principe moeten we dat willen voorkomen. We leven in een klein land en hebben al zo weinig groen over. Het is niet de bedoeling dat de overgebleven hoeveelheid groen in één grote Vinexwijk verandert. En het is al helemaal niet de bedoeling dat boeren daarvoor van hun grond worden gejaagd, zoals linkse partijen willen. Maar op dit moment ontkomen we er ook niet aan om buiten de bebouwde kom te bouwen. Het woningtekort is simpelweg te groot. Rond Almere kunnen we nog duizenden, zo niet tienduizenden woningen bouwen. Er moet weer een algemene bouwcultuur komen. In Amsterdam had je bestuurders zoals wethouder Wibaut. Die stampten hele wijken uit de grond: de Pijp, Westerpark, de Bijlmer. Dat waren typische Partij van de Arbeidprojecten van vroeger. Nu hoor je alleen nog maar holle klimaatleuzen en worden er utopische toekomstbeelden geschetst. En intussen loopt alles vast: woningen, zorg, onderwijs.’

Veel collega's in de Tweede Kamer zeggen: wonen is een grondrecht. De beleggers hebben het verpest, dus nu is de overheid aan zet.

‘Dat is aantoonbaar onjuist. Als je door allerlei eisen feitelijk een bouwstop inlast en tegelijkertijd massa-immigratie toestaat, moet je niet beleggers de schuld geven dat de prijzen stijgen. Beleggers willen wel bouwen, maar door al die eisen gaat het niet. Als je dat regime dus loslaat, gaat iedereen weer doen waar hij of zij goed in is. Dan gaan de bouwers weer bouwen en heb je het probleem zo opgelost.’