Voor een vrijwel lege rechtszaal hield strafrechtadvocaat Robbert Jonk van het Amsterdamse advocatenkantoor Cleerdin & Hamer namens DTZ Zadelhoff een pleidooi dat maar liefst vijf uur in beslag zou nemen. De advocaat van de betrokken taxateur Roy van der Meché hield zijn pleidooi beperkt tot een uur, de advocaat van mede-verdachte Eddy Halter komt een dag later aan het woord. De pleidooien zouden elkaar bovendien deels overlappen. Tijdens eerdere zittingen in deze zaak zag het in de rechtszaal nog zwart van de toga's van wel acht verschillende advocaten. Deze maandag is de zaal vrijwel uitgestorven, met op de publieke tribune nog geen handvol toeschouwers.
Advocaat Jonk stelt vast dat de aanklacht van het Openbaar Ministerie erom draait dat DTZ en de individuele taxateurs valse taxatiewaardes hebben opgenomen in hun rapporten. Tijdens het zeven jaar durende onderzoek heeft het OM altijd laten doorschemeren dat de taxaties vals waren, doordat de genoemde waarde van Go Planet-complex veel lager was dan de werkelijke waarde. Tijdens de zitting veranderde die opstelling van het OM, constateert de advocaat. Toen stelde de Officier van Justitie dat de waarde vals zou zijn, omdat die niet de onderhandse verkoopwaarde vertegenwoordigde. DTZ stelt zich echter in beide redeneringen op het standpunt dat er geen sprake is van valsheid, zoals het van begin af aan heeft gedaan.
Het eerste bewijs daarvoor dat Jonk aandraagt, is van juridisch technische aard. Volgens de advocaat moet volgens de wet eerst de valsheid en daarna nog de intentie van de valsheidplegers worden bewezen. In zijn ogen zet het OM de wereld op zijn kop door op basis van zijn eigen bewering dat de taxateurs opzettelijk een te lage waarde opgaven te stellen dat de taxaties vals zijn. Jonk stelt dat juist uit een andere bron dan de DTZ-taxaties zou moeten worden aangetoond dat de waarde te laag en daardoor vals is.
Een prijs is nog geen waarde
De taxatierapporten die het OM daartoe aan het strafdossier heeft toegevoegd kunnen daartoe niet dienen, vindt hij. Die taxaties gaan bijvoorbeeld uit van een herontwikkelingsscenario, dat ten tijde van de DTZ-taxaties nog geen optie was. Verder bevat het strafdossier weinig informatie over de waarde van het pand. Er wordt door het OM wel geschermd met prijzen. Maar een prijs - dat wat een koper bereid is te betalen - moet je niet verwarren met de waarde van een pand zoals een taxateur die vaststelt, stelt de advocaat. 'Het dossier bevat dan ook geen bewijs voor de ten laste gelegde valsheid', concludeert hij.
Ook inhoudelijk is er geen sprake is van onjuiste uitgangspunten in de taxatierapporten, stelt Jonk namens DTZ. De vastgoedadviseur heeft voor de taxaties gebruik gemaakt van 'de op dat moment meest gangbare taxatiemethode, heeft de huurwaarde van de verschillende onderdelen van het complex bepaald naar aanleiding van reëel geachte huren, mede gelet op de exploitatieontwikkeling die Go Planet doormaakte en heeft op de waarde reële correcties aangebracht voor jaarlijkse lasten, leegstand en noodzakelijke kosten om Go Planet weer verhuurd en rendabel te krijgen'. Daarbij is meegewogen dat Go Planet een slecht lopend project was met veel faillissementen van huurders en een moeizame exploitatie bij huurders die het hoofd wél boven water hielden. De periode die volgde op de taxaties door DTZ heeft aangetoond dat die uitgangspunten juist of zelfs nog te fraai waren.
Hooguit discussie over taxatietechniek
Ten slotte stelt Jonk dat er geen sprake is van opzet bij de taxateurs of DTZ. 'DTZ was op geen enkele manier afhankelijk van deze opdrachtgever en het dossier bevat geen bewijs dat sprake is van taxaties waarbij uitvoering is gegeven aan de wens van de opdrachtgever, met verlating van de professionele onafhankelijkheid. Eventuele discussie over de taxaties kan worden teruggevoerd op een inhoudelijke discussie over taxatietechniek, maar van strafbare feiten is geen sprake.'
Voor de taxateurs staat er veel op het spel. Het OM eist een veroordeling tot 120 en 180 uur dienstverlening van de taxateurs en een boete van een kwart miljoen euro van hun werkgever. De taxateurs werden in december 2015 door beroepsvereniging Rics op non-actief gesteld. Eerder werd juist een taxateur van de belastingdienst in deze zaak door de tuchtrechter op de vingers getikt. Vastgoedmakelaar DTZ Zadelhoff heeft zich vanaf het begin vierkant achter zijn medewerkers geschaard. De rechtbank doet op 4 april 2019 uitspraak.
