De bekendste praatjesmaker nu is Donald Trump, maar iedereen kan er makkelijk zelf een aantal namen bij denken.
In het vastgoed zijn er niet zoveel praatjesmakers, durf ik te beweren. Zoete broodjes worden in deze sector niet gebakken. Toch was er één praatjesmaker die in het vorige decennium de nodige publiciteit wist te vergaren: Erik de Vlieger. Dat ging gepaard met de nodige charme. De Vlieger was de zelfbenoemde angry young man van het vastgoed, die tegelijk meende een naaimachinefabriek (Imca) mede te kunnen runnen, een vliegmaatschappij (Exel Aviation Group) in de lucht te houden, een mediabedrijf (Imca Media Group) te bestieren en hoofdredacteur van Het Parool te worden. Hij droomde verder hardop over een politieke carrière. De Vlieger heeft het ook nog enige tijd als stierenvechter geprobeerd, in een eigen arena in Andalusië.
We weten hoe het met de ambities en praatjes van De Vlieger is afgelopen. Ook al werd hij na een langdurige rechtsgang vrijgesproken, zijn oorspronkelijke vastgoedbedrijf Imca heeft het niet gered en zijn soms interessante vastgoedposities – Babylon, Rotterdam Centrum, het voormalige conservatorium in Amsterdam, Amsterdam-Noord – kwamen in andere handen. Zijn luchtvaartmaatschap ging failliet, zijn politieke ambities bleken kroegpraat en het uitgeefimperium werd deels verkocht of ging ten onder. Tegenwoordig hangt hij de kunstenaar en kunstverzamelaar uit en doet hij het nodige met vastgoed in Portugal. Hij verkoopt nog steeds – opvallend genoeg ook op de publieke omroep – praatjes, soms zelfs heel aardige.
De afgelopen maanden werd ik onverwacht twee keer indirect met De Vlieger geconfronteerd. Eerst door de ‘verkoop’ van tweehonderdduizend vierkante meter grond aan het IJ in Amsterdam-Noord. Ik zet ‘verkoop’ tussen aanhalingstekens, omdat het geen echte verkoop is. Volgens het FD (november 2017) hebben VolkerWessels en Amvest zich verzekerd van de controle over die grond via een hypotheekdeal van 37 miljoen euro met de banken en eigenaar Fortress. ‘Fortress dreigde de erfpachtrechten op de grond kwijt te raken, omdat de banken ongeduldig werden en een executieveiling eisten. De veiling stond gepland voor 12 oktober, maar vlak voor die tijd bereikten VolkerWessels, samen met Reggeborgh, het investeringsvehikel van de familie Wessels, en Amvest een deal met Fortress’, aldus het FD.
Een stukje geschiedenis. De bewuste grond in Amsterdam-Noord maakte aanvankelijk deel uit van Imca-imperium van De Vlieger. Na de verzelfstandiging via Maeyfeld en de latere overname door Fortress kwam deze grond in handen van de familie Voerman. VolkerWessels en Amvest hebben met het overnemen van de onderliggende hypotheek wel ‘goud’ in handen gekregen. Amsterdam-Noord – en dan de westkant – is het belangrijkste speerpunt van de stad waar het gaat om nieuwe woningbouw.
De grond stond twintig jaar geleden bekend als het Shipdock-terrein. De Vlieger kocht het om het te zijner tijd te ontwikkelen, hoewel het er toen niet naar uitzag dat de grond snel een woonbestemming zou krijgen door allerlei milieucirkels. Hij stond aan de basis van het begrip Noordas, als tegenhanger van de prestigieuze nieuwe benaming Zuidas. De Noordas krijgt nu een nieuw leven met alle prachtige ontwikkelingen op het Shell-complex, de werven van NDSM en zelfs de Houthavens. Maar begin deze eeuw werd over De Vlieger's Noordas vooral lacherig gedaan.
De Vlieger trok zich ook het lot van de werf Shipdock (Amsterdam Ship Repair) aan, hoewel hij die op termijn wilde verplaatsen naar andere gronden van hem in de richting van Haarlem. De werf maakte in die periode naam met opvallende projecten, zoals de fabricage van de ponton Giant 4 waarmee in 2001 de Russische kernonderzeeër Koersk in de Barentszzee boven water werd gehaald door een consortium van Smit Internationale en Mammoet.
De bouw van Giant 4 kon het faillissement van Shipdock in 2005 niet voorkomen en de werf kwam in 2013 in handen van Damen Shipyards Group. Deze heeft nog tot 2028 een huurcontract met Fortress en de nieuwe eigenaren van de onderliggende hypotheek. De werf zal dus waarschijnlijk op termijn verdwijnen en plaats gaan maken voor woningen. Achteraf moet ik toegeven dat de Noordas-praatjes van De Vlieger van begin deze eeuw niet helemaal onzin zijn geweest.
Vorige maand kwam ik de naam De Vlieger opnieuw tegen in een artikel ‘Hollands nepnieuws’, met als bovenkop ‘Russische desinformatie of online kattenkwaad?’ in De Groene Amsterdammer. In dat artikel wordt hij opgevoerd als een van de drie investeerders in de alternatieve website Voice of Europa. Volgens de schrijvers valt deze website in de categorie desinformatie en blijkt nogal populair te zijn met rechts-populisten met nauwe contacten met Russische internet-media, in de tekst met ‘Kremlin-trollen’ aangeduid. De Vlieger ontkent natuurlijk als investeerder betrokken te zijn. ‘Ik lul niet met jullie. Ik neem jullie niet serieus. Have a nice day. Byeee.’ Hij hangt op. Als we hem sms’en met de vraag terug te bellen schrijft hij terug: ‘Jullie van die domme grachtengordelmedia hebben mij alleen maar schade gedaan.’
Zo ken ik Erik de Vlieger weer, de man die twee jaar geleden aan Vastgoedjournaal vanuit Portugal al liet weten het met Donald Trump als president wel te zien zitten. Eens een praatjesmaker, altijd praatjesmaker, denk ik dan. Die moet je, in zijn eigen woorden, vooral niet helemaal serieus nemen.
Over de auteur:
Ruud de Wit is freelancer.
Deze column verscheen in Vastgoedmarkt van maart 2018.
